Auteur: Barbera

De klaver is een klein plantje, maar het heeft superkrachten en veel voordelen. Sinds we in 1998 overstapten in naar biologisch melk productie, hebben we veel aan klaver in het weiland gehad. Biologische boeren gebruiken namelijk geen kunstmest om gras te laten groeien en klaver in het weiland helpt bij het laten groeien van het gras. Daarom verdiende de klaver een plek in ons logo. Een klavertje drie, omdat deze vaker voorkomt dan het klavertje vier.

Stikstof uit de lucht en gras laten groeien

In grasland vind je vaak witte klaver. Er bestaat ook rode klaver, maar die kan niet goed tegen grazende koeien, dus die wordt niet vaak gebruikt in het grasland. 

De klaver in het weiland haalt stikstof uit de lucht en zet deze om in stikstof die door andere planten en het gras kan worden gebruikt om te groeien. Gras groeit beter met klaver in het weiland en is daarom een goed alternatief voor kunstmest. 

Koeien vinden klaver in het weiland lekker

Koeien vinden klaver lekker. Boeren zien dat koeien eerst de klaver eruit eten en onderzoek laat zien dat koeien die mogen kiezen tussen klaver en gras, veel vaker voor klaver kiezen. Dat komt waarschijnlijk omdat klaver bepaalde schimmels tegengaat, waardoor het gras in de zomer nog smakelijk blijft voor de koeien.

Meer eiwit in de melk

Klaver in een weide zorgt voor meer eiwit in het gras. Als gras wordt ingekuild voor de winter zit daar ook vaak een hoger eiwit gehalte in. Meer eiwit in het voer voor de koeien, is meer eiwit in de melk. Dat levert goede melk op om kaas van te maken en het levert een hogere prijs per liter melk op.

Waarom hebben dan niet alle boeren klaver in hun weiland?

Biologische boeren gebruiken klaver als alternatief voor kunstmest. Als het zoveel voordelen heeft, waarom zou dan niet elke boer klaver gebruiken in zijn of haar weiland?

Dit komt omdat het lastig is om precies de juiste hoeveelheid klaver in je land te hebben. Boeren willen niet teveel klaver in het grasland, want dit overwoekert het gras. Ze willen ook niet te weinig klaver want dan mis je de voordelen van de stikstof die wordt omgezet voor voedsel voor het gras.

Met mest in het voorjaar gaat de klaver groeien en met maaien kan de boer teveel klaver wegmaaien. De groei van klaver is daarbij ook afhankelijk van het soort bodem en hoe het grasland wordt gebruikt. Het is puzzelen om precies genoeg klaver in je land te hebben en daar heeft niet iedereen tijd voor of zin in.

Komen proeven?

Wil je ook de eiwitten in de melk of kaas komen proeven? Kom gerust eens langs op de boerderij en bezoek onze winkel voor kaas, vlees of zuivel van onze boerderij. De boerderij winkel is open op woensdagmiddag en zaterdagochtend. Neem gerust een kijkje op de boerderij en loop langs bij de kalfjes en in de stal.

Met mozaïekbeheer, van binnen naar buiten maaien, slootkant-beheer en plas dras krijg je meer weidevogels in je land.

Mozaïekbeheer voor meer weidevogels

Mozaïekbeheer voor grasland is een manier om van de weilanden op Hoeve Ackerdijk een fijne plek te maken voor weidevogels. De weilanden worden op verschillende tijden in het jaar gemaaid, daardoor hebben sommige stukken weiland hoog gras en andere weer lager gras. 

Als je van bovenaf zou kijken, hebben de verschillende weilanden een andere kleur groen en lijkt het net een mozaïek. Door mozaïekbeheer krijg je meer weidevogels in je land.

Weidevogels houden van hoger gras

We maaien in fasen en laten de koeien in fasen op de weilanden grazen. Zo krijgen we variatie in de weilanden wat kuikens van weidevogels erg prettig vinden. Zo is er altijd wel een stukje weiland waar de kuikens zich veilig voelen of eten kunnen vinden. In lang gras zitten namelijk insecten en hier kunnen de kuikens zich verstoppen voor roofdieren.

Van binnen naar buiten maaien

Als er wordt gemaaid dan beginnen we zoveel mogelijk met maaien in het midden van het weiland. We maaien ook op een rustig tempo. Zo kunnen weidevogels altijd een verstop-plek vinden tijdens het maaien. Daarnaast maaien we om de nesten heen (even een paaltje erbij zetten zodat we dit niet vergeten) en laten we gras om het nest heen staan.

Slootkant beheer

Bij het maaien laten we ook het gras aan de randen van het weiland staan. Dat heet slootkant beheer. Bij deze slootkanten is er dan kans voor kruiden om te groeien, dat trekt insecten aan. Zo biedt een slootkant vol kruiden een feestmaal aan weidevogels.

Een plas in het weiland

In het vroeg voorjaar maken we op Hoeve Ackerdijk ook plas-dras. We zetten dan met onze pomp op zonne-collectoren een deel van het land onder water. De grutto is een vogel die hier erg van houdt en hiermee proberen we van ons weiland een fijne plek voor grutto’s te maken.

Komen kijken hoe we meer weidevogels in ons krijgen?

Wil je ook eens zien of er veel weidevogels in ons land zitten? Ga dan in het voorjaar met ons mee op weidevogel safari. Meld je hier aan om op de hoogte gehouden te worden van een nieuwe weidevogel safari.

In de zomer bereidt de boer zich voor op de winter en verzamelt deze eten voor de dieren. De boer maakt bijvoorbeeld hooi en kuilgras van het gras in het weiland. In de winter eten de koeien en schapen dit dan op. Hoe je kuilgras maakt, kun je hieronder lezen.

Een kuil maken in de zomer

Grappig genoeg is ‘de kuil’ of ‘inkuilen’ geen kuil, maar een berg. Een berg met gras. Het heet inkuilen of kuil, omdat het een manier van het conserveren van eten is. Net als een weckpot thuis. Hoe maak je nu zo’n kuil?

Hoe maak je een kuil?

Allereerst heb je droog gras nodig. Het gras wordt gemaaid (om de weidevogels heen natuurlijk) en over het weiland heen verspreid. Het gras wordt regelmatig omgedraaid (dat heet schudden) zodat het gras aan alle kanten goed droogt. 

Vervolgens wordt het gras in stroken gelegd. Die stroken heten wiersen en ook het ‘in stroken leggen’ heet wiersen. Die wiersen worden vervolgens ‘opgeraapt’ en op een berg gelegd.

Daarna wordt het gras platgereden met een grote zware trekker en komt er plastic overheen zodat de kuil goed is afgesloten. Zo komt er geen lucht bij. Dit is ook de reden waarom je nooit op een kuil mag spelen, er kunnen gaatjes in het plastic komen en dat is het eten voor de koeien niet meer goed. 

Plastic over de kuil leggen

Het plastic netjes over de kuil leggen is een precies werkje en wordt meestal de dag na het inkuilen (wiesen – oprapen – kuil maken) gedaan. Inkuilen is zwaar werk, en na een lange dag kun je beter de volgende dag uitgeslapen het precieze werk afmaken. De kuil is ’s nachts wel afgedekt, voor als het gaat regenen, maar wordt de volgende dag netjes afgedekt.

Om te zorgen dat er geen lucht of vocht via de onderkant in de kuil komt, worden de plukken gras aan de zijkant van de kuil weggehaald. Dan legt de boer zandzakken strak langs de kuil. Het plastic wat overblijft wordt naar binnengerold, zodat er geen vocht binnen in de kuil kan komen.

Het plastic wordt verder afgedekt met een steviger afdek-doek wat blijft liggen door er banden op te leggen. Dit beschermt het plastic tegen het weer, maar ook tegen kraaien die in het glinsterende zwarte plastic pikken. Omdat de boer zelf niet op de kuil kan komen om gaatjes in het plastic te voorkomen, kan die kiezen om de banden te gooien of op de kuil te rollen.

In de zomer werkt Hoeve Ackerdijk aan 3 kuilen

In één dag is een begin gemaakt met de kuil, maar dit is niet de uiteindelijke grootte van de kuil. Zodra het opnieuw zonnig weer is, wordt er opnieuw gras gemaaid, gedroogd en op de bestaande kuil gelegd.

Soms maken we meerdere kuilen, voordat er eentje “af” is. Zo krijgen de kuilen dezelfde samenstelling van jong gras (mei) en ouder gras (juni, augustus) en hebben ze dezelfde smaak en kwaliteit. Koeien houden namelijk van gewoonte, ook voor hun voer.

Wat doen boer Arie en boer Bas verder in de zomer?

Door Corona zijn er geen weidevogelsafari’s, open dagen of rondleidingen. Neem een kijkje op Facebook of schrijf je in voor de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Koeien zijn zeker slim en kunnen veel dingen leren. 

Ze leren bijvoorbeeld dat ze naar de melkput moeten om gemolken te worden of dat ze niet tegen schrikdraad moeten lopen om een schok te voorkomen. Koeien zijn kuddedieren en ze leren ook van elkaar. Kalfjes zetten we na een paar weken samen in een groot hok, zodat ze van elkaar kunnen leren hooi te eten.

Hoe slim zijn jullie koeien?

Op Hoeve Ackerdijk hebben we soms wat té slimme koeien die uitvogelen dat ze bij het melken aan het touwtje boven hun kop moet trekken. Als de boer aan het touwtje trekt, krijgt de koe biks. Als de koe het zelf doet krijgt ze op die manier extra eten in haar voerbak. De boer is dan weer slim genoeg om dat touwtje dan zó op te hangen dat de koe er niet meer bij kan.

Als een van onze koeien heeft bedacht dat er een hek open staat – naar bijvoorbeeld een nieuwe wei met vers gras – dan volgt de rest (heel slim) snel. Heel snel. En dan krijg je ze niet zomaar weer terug op hun bedoelde weide.

Geheugen als een olifant

Koeien kunnen dingen heel goed onthouden. 

De koeien weten precies wanneer het lente is en ze weer naar buiten mogen. Ze zien de boer wat draadjes verzetten, het looppad vrijmaken en ze weten ‘We gaan naar buiten!’. Koeien kunnen maar 1x per jaar voor het allereerst naar buiten, dus dat hebben ze mooi een jaar (!) onthouden. 

Koeien onthouden ook plekken in het land (waar is de schaduw, waar groeit het lekkerste glas) en mensen. Het komt voor dat een van onze koeien naar de (hulp)boer loopt voor een aai over haar bol, als ze de boer ziet aankomen.

Dom imago

Als koeien net zo slim zijn als andere dieren, hoe kan het dan dat ze zo’n dom imago hebben? Dat weten wij niet, misschien komt het door de wat lome en logge uitstraling die koeien hebben of simpelweg dat er heel weinig mensen zijn die koeien kunstjes proberen te leren. 

Sommige koeien zijn héél slim

Zelf zien hoe slim koeien zijn? Bekijk dan deze video van Animals Australia waarin een paar hele slimme koeien de hoofdrol spelen. Koeien die zelf hun hok (en dat van anderen) openmaken, instructies opvolgen, zelf de kraan of pomp open krijgen om te gaan drinken. 

Slimme koeien zien?

Liever de koeien in het echt zien, met een uitleg van de boer erbij? Kom langs voor een rondleiding. Misschien kun je samen met de boer uitzoeken hoe slim de koeien zijn of de kippen testen op hun intelligentie.

Koeien staan in de winter in de stal. Niet omdat het te koud voor ze is, maar omdat er in het weiland geen gras meer groeit. De grond wordt kouder, en de zon schijnt minder krachtig, er groeit minder gras. Bovendien is het land te drassig, Hoeve Ackerdijk zit midden in een veenpolder. Koeien kunnen in een drassig land niet goed lopen.  Ze zouden daarnaast de graswortels vertrappen, waardoor er in de lente minder gras groeit om te eten. 

Koeien kunnen tegen de kou

Koeien gaan bijna altijd naar buiten, ze kunnen namelijk goed tegen regen en kou. Op een biologische boerderij willen we koeien zo lang mogelijk in de wei laten lopen. Net zoals we op het kinderdagverblijf de kinderen zo vaak mogelijk buiten willen laten spelen. Lekker met laarzen in de regen of met een dikke jas in de kou.

Dit jaar gingen de koeien 30 maart voor het eerst naar buiten en half november hebben we de melkkoeien binnen gezet.

“Ik kan de koeien zien!“

Dat de koeien in de winter binnen staan, levert een voordeeltje op voor de kinderen op de kinderopvang Hoeve Ackerdijk. In de winter kunnen de kinderen vanuit het kinderdagverblijf naar de koeien kijken. De oude stalramen in het kinderdagverblijf zijn namelijk tot aan de grond verlengd met glas.

Een deel van de stalmuren van de koeien bestaat uit een doek waar je doorheen kunt kijken. Koeien hebben het niet snel koud, dus de stal hoeft niet volledig uit steen te bestaan.

Koeien hebben het graag een beetje fris (en niet te warm), want door hun vacht kunnen ze in een warme stal moeilijker hun warmte kwijt. Daarom scheren we alle koeien als ze op stal gaan in de winter. Met het doek kunnen de koeien zelfs binnen een frisse neus halen en naar de kinderen op het kinderdagverblijf kijken.