kindervragen

In de zomer bereidt de boer zich voor op de winter en verzamelt deze eten voor de dieren. De boer maakt bijvoorbeeld hooi en kuilgras van het gras in het weiland. In de winter eten de koeien en schapen dit dan op. Hoe je kuilgras maakt, kun je hieronder lezen.

Een kuil maken in de zomer

Grappig genoeg is ‘de kuil’ of ‘inkuilen’ geen kuil, maar een berg. Een berg met gras. Het heet inkuilen of kuil, omdat het een manier van het conserveren van eten is. Net als een weckpot thuis. Hoe maak je nu zo’n kuil?

Hoe maak je een kuil?

Allereerst heb je droog gras nodig. Het gras wordt gemaaid (om de weidevogels heen natuurlijk) en over het weiland heen verspreid. Het gras wordt regelmatig omgedraaid (dat heet schudden) zodat het gras aan alle kanten goed droogt. 

Vervolgens wordt het gras in stroken gelegd. Die stroken heten wiersen en ook het ‘in stroken leggen’ heet wiersen. Die wiersen worden vervolgens ‘opgeraapt’ en op een berg gelegd.

Daarna wordt het gras platgereden met een grote zware trekker en komt er plastic overheen zodat de kuil goed is afgesloten. Zo komt er geen lucht bij. Dit is ook de reden waarom je nooit op een kuil mag spelen, er kunnen gaatjes in het plastic komen en dat is het eten voor de koeien niet meer goed. 

Plastic over de kuil leggen

Het plastic netjes over de kuil leggen is een precies werkje en wordt meestal de dag na het inkuilen (wiesen – oprapen – kuil maken) gedaan. Inkuilen is zwaar werk, en na een lange dag kun je beter de volgende dag uitgeslapen het precieze werk afmaken. De kuil is ’s nachts wel afgedekt, voor als het gaat regenen, maar wordt de volgende dag netjes afgedekt.

Om te zorgen dat er geen lucht of vocht via de onderkant in de kuil komt, worden de plukken gras aan de zijkant van de kuil weggehaald. Dan legt de boer zandzakken strak langs de kuil. Het plastic wat overblijft wordt naar binnengerold, zodat er geen vocht binnen in de kuil kan komen.

Het plastic wordt verder afgedekt met een steviger afdek-doek wat blijft liggen door er banden op te leggen. Dit beschermt het plastic tegen het weer, maar ook tegen kraaien die in het glinsterende zwarte plastic pikken. Omdat de boer zelf niet op de kuil kan komen om gaatjes in het plastic te voorkomen, kan die kiezen om de banden te gooien of op de kuil te rollen.

In de zomer werkt Hoeve Ackerdijk aan 3 kuilen

In één dag is een begin gemaakt met de kuil, maar dit is niet de uiteindelijke grootte van de kuil. Zodra het opnieuw zonnig weer is, wordt er opnieuw gras gemaaid, gedroogd en op de bestaande kuil gelegd.

Soms maken we meerdere kuilen, voordat er eentje “af” is. Zo krijgen de kuilen dezelfde samenstelling van jong gras (mei) en ouder gras (juni, augustus) en hebben ze dezelfde smaak en kwaliteit. Koeien houden namelijk van gewoonte, ook voor hun voer.

Wat doen boer Arie en boer Bas verder in de zomer?

Door Corona zijn er geen weidevogelsafari’s, open dagen of rondleidingen. Neem een kijkje op Facebook of schrijf je in voor de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Koeien zijn zeker slim en kunnen veel dingen leren. 

Ze leren bijvoorbeeld dat ze naar de melkput moeten om gemolken te worden of dat ze niet tegen schrikdraad moeten lopen om een schok te voorkomen. Koeien zijn kuddedieren en ze leren ook van elkaar. Kalfjes zetten we na een paar weken samen in een groot hok, zodat ze van elkaar kunnen leren hooi te eten.

Hoe slim zijn jullie koeien?

Op Hoeve Ackerdijk hebben we soms wat té slimme koeien die uitvogelen dat ze bij het melken aan het touwtje boven hun kop moet trekken. Als de boer aan het touwtje trekt, krijgt de koe biks. Als de koe het zelf doet krijgt ze op die manier extra eten in haar voerbak. De boer is dan weer slim genoeg om dat touwtje dan zó op te hangen dat de koe er niet meer bij kan.

Als een van onze koeien heeft bedacht dat er een hek open staat – naar bijvoorbeeld een nieuwe wei met vers gras – dan volgt de rest (heel slim) snel. Heel snel. En dan krijg je ze niet zomaar weer terug op hun bedoelde weide.

Geheugen als een olifant

Koeien kunnen dingen heel goed onthouden. 

De koeien weten precies wanneer het lente is en ze weer naar buiten mogen. Ze zien de boer wat draadjes verzetten, het looppad vrijmaken en ze weten ‘We gaan naar buiten!’. Koeien kunnen maar 1x per jaar voor het allereerst naar buiten, dus dat hebben ze mooi een jaar (!) onthouden. 

Koeien onthouden ook plekken in het land (waar is de schaduw, waar groeit het lekkerste glas) en mensen. Het komt voor dat een van onze koeien naar de (hulp)boer loopt voor een aai over haar bol, als ze de boer ziet aankomen.

Dom imago

Als koeien net zo slim zijn als andere dieren, hoe kan het dan dat ze zo’n dom imago hebben? Dat weten wij niet, misschien komt het door de wat lome en logge uitstraling die koeien hebben of simpelweg dat er heel weinig mensen zijn die koeien kunstjes proberen te leren. 

Sommige koeien zijn héél slim

Zelf zien hoe slim koeien zijn? Bekijk dan deze video van Animals Australia waarin een paar hele slimme koeien de hoofdrol spelen. Koeien die zelf hun hok (en dat van anderen) openmaken, instructies opvolgen, zelf de kraan of pomp open krijgen om te gaan drinken. 

Slimme koeien zien?

Liever de koeien in het echt zien, met een uitleg van de boer erbij? Kom langs voor een rondleiding. Misschien kun je samen met de boer uitzoeken hoe slim de koeien zijn of de kippen testen op hun intelligentie.

Koeien staan in de winter in de stal. Niet omdat het te koud voor ze is, maar omdat er in het weiland geen gras meer groeit. De grond wordt kouder, en de zon schijnt minder krachtig, er groeit minder gras. Bovendien is het land te drassig, Hoeve Ackerdijk zit midden in een veenpolder. Koeien kunnen in een drassig land niet goed lopen.  Ze zouden daarnaast de graswortels vertrappen, waardoor er in de lente minder gras groeit om te eten. 

Koeien kunnen tegen de kou

Koeien gaan bijna altijd naar buiten, ze kunnen namelijk goed tegen regen en kou. Op een biologische boerderij willen we koeien zo lang mogelijk in de wei laten lopen. Net zoals we op het kinderdagverblijf de kinderen zo vaak mogelijk buiten willen laten spelen. Lekker met laarzen in de regen of met een dikke jas in de kou.

Dit jaar gingen de koeien 30 maart voor het eerst naar buiten en half november hebben we de melkkoeien binnen gezet.

“Ik kan de koeien zien!“

Dat de koeien in de winter binnen staan, levert een voordeeltje op voor de kinderen op de kinderopvang Hoeve Ackerdijk. In de winter kunnen de kinderen vanuit het kinderdagverblijf naar de koeien kijken. De oude stalramen in het kinderdagverblijf zijn namelijk tot aan de grond verlengd met glas.

Een deel van de stalmuren van de koeien bestaat uit een doek waar je doorheen kunt kijken. Koeien hebben het niet snel koud, dus de stal hoeft niet volledig uit steen te bestaan.

Koeien hebben het graag een beetje fris (en niet te warm), want door hun vacht kunnen ze in een warme stal moeilijker hun warmte kwijt. Daarom scheren we alle koeien als ze op stal gaan in de winter. Met het doek kunnen de koeien zelfs binnen een frisse neus halen en naar de kinderen op het kinderdagverblijf kijken. 

Koeien kunnen dansen: ze maken bokkensprongen en ze springen. Bijna net zo als lammetjes en geitjes. Koeien dansen maar heel kort en doen dit enkel als ze iets leuk, maar ook ‘spannend’ vinden. Koeien houden niet van verandering en een nieuwe omgeving is spannend. Het dansen zie je daarom vooral als ze in het voorjaar voor het eerst weer naar buiten gaan.

De eerste keer dat de koeien het gras en de buitenlucht terug zien, wordt tegenwoordig koeiendans genoemd. Mensen zijn dan uitgenodigd om de blije, dansende en springende koeien op hun eerste dag buiten te komen bekijken.

Wanneer is de koeiendans?

Die eerste dag naar buiten is voor ons niet makkelijk van tevoren te plannen; het land moet droog genoeg zijn, zodat de koeien er goed op kunnen lopen. Als er mensen komen kijken, is het ook fijn als het niet teveel regent en dat het geen tijd is dat mensen naar school of werk gaan.

Hoe ziet zo’n koeiendans eruit?

Op Hoeve Ackerdijk gingen de koeien afgelopen weekend voor het eerst naar buiten. Zoals je ziet, kunnen sommigen goed dansen. RTV Rijnmond maakte een mooie rapportage, compleet met beelden vanuit de lucht en met een camera op de kop van een koe.

Wil je zelf een keer komen kijken naar de koeien of dansende lammetjes? Kom dan eens langs voor een rondleiding met je familie of vrienden. We zijn ook een stop voor de Eenden Tours Westland. Hoeve Ackerdijk doet vaak mee met open dagen zoals de Campina Open Dagen, je bent dan ook van harte welkom.

Het verschilt per koe hoeveel melk ze geeft en er is een verschil tussen biologische koeien en koeien in de gangbare melkveehouderij. Een biologische koe op onze boerderij geeft ongeveer 20 liter melk op een dag; iets meer dan 10 liter in de ochtend en iets minder dan 10 liter in de middag. We vragen schoolkinderen soms of ze kunnen uitrekenen hoeveel melk een koe per week geeft.

Raadsel: hoeveel melk geeft een koe per week?

De boer melkt de koeien twee keer per dag, elke keer geeft de koe 10 liter. Als we deze vraag stellen op een open dag, krijgen we soms 100 liter melk als antwoord. Kinderen, maar vooral volwassenen rekenen dan met een werkweek van 5 dagen. Maar een koe wordt elke dag van de week gemolken en geeft dus 7 dagen lagen, 20 liter melk. Dat is dus 140 liter melk per week. Dat zijn behoorlijk wat pakken!

Biologische koeien geven minder melk

De 20 liter melk die de koeien op Hoeve Ackerdijk geven is minder dan de hoeveelheid melk die een niet-biologische koe geeft. Dat komt omdat een biologische koe vooral gras eet (en soms een ander biologisch hapje) en daar melk van maakt. Ze krijgt geen extra krachtvoer zoals andere koeien dat krijgen.

Een biologische koe krijgt in haar leven ook minder medicijnen. Als de koe ziek is krijgt ze medicijnen om haar beter te maken, maar een biologische koe krijgt geen medicijnen om te voorkomen dat ze ziek wordt. Als een koe medicijnen heeft gekregen, wordt de melk een tijd niet naar de melkfabriek gebracht.

De tijd dat een biologische koe geen melk voor de fabriek levert, is twee keer zo lang dan de tijd voor andere koeien. Dat betekent dat er geen medicijnen in de melk zitten en we denken dat dat beter is voor de koe, en voor betere melk zorgt die mensen drinken.

Kom meer te weten op de boerderij!

Wil je weten hoeveel melk andere koeien dan Aafke geven? Kom dan eens bij ons kijken met je familie of vrienden. Hoeve Ackerdijk doet vaak mee met open dagen, je bent dan ook van harte welkom.

Kinderen onder de vier kunnen elke werkdag naar de koeien kijken. Neem daarvoor een kijkje op het kinderdagverblijf Hoeve Ackerdijk.

De veengrond waarop de boerderij staat, is de reden waarom Hoeve Ackerdijk een melkveehouderij bedrijf met koeien is. Door de veengrond zijn we geen akkerbouwbedrijf waarop we aardappelen, graan, suikerbieten of andere gewassen verbouwen.

Koeien door de veengrond

Onze boerderij ligt in de Ackerdijkse polder. De grondsoort in deze polder is klei op veen en veengrond. Deze grondsoort is eigenlijk alleen geschikt voor het houden van vee, en het beweiden en maaien van voer voor het vee.

Veengrond zijn lagen onverteerde plantenresten van wat vroeger een (nat) moeras was. Veengrond is slap, ‘zuur’ en nat. Op sommige plekken van ons land ligt daar een kleilaag bovenop. Kleigrond is voedselrijk voor planten, maar het is lastige grond om te bewerken; met regen wordt het glibberig en bij heet weer kan het uitdrogen. Best lastig als daaronder de slappe veengrond ligt.

Slap, zuur en nat

Dat de veengrond slap is, merk je als je met een groepje mensen tegelijkertijd in de wei op de grond springt. Je voelt de grond dan bewegen. Geen handige grond om zware machines (die vaak nodig zijn bij de akkerbouw) op te laten rijden of om iets op te bouwen.

Veengrond is zuur en daarom niet geschikt voor akkerbouw, weinig planten groeien goed in een zure grond. Veel planten en bijvoorbeeld ook bomen houden ook niet van natte grond. De wortels van bomen groeien bijvoorbeeld niet dieper dan het grondwaterpeil, omdat daaronder geen zuurstof zit. Bij veengrond is het waterpeil hoog, daardoor groeien de wortels niet diep en daardoor kunnen bomen niet goed en stevig groeien.

Waterpeil kan niet naar beneden

Nu zou je met molens het water uit de polder kunnen pompen om zo het waterpeil naar beneden te krijgen, maar dan krijgen we andere problemen. Als het grondwater omlaag gaat, komt de veengrond (met de onverteerde planten) in aanraking met zuurstof. De plantenresten verteren en de grond zakt naar beneden.

Zakkende grond is lastig omdat de Ackerdijkse polder al onder zeeniveau zit. Bovendien zijn sommige huizen in de polder met houten palen gefundeerd. Die zitten nu onder water, maar als het waterpeil zakt, kunnen die houten palen door contact met zuurstof gaan rotten.

Een groot probleem is ook de CO2-uitstoot die vrijkomt als veengrond in aanraking komt met zuurstof. Daarom zal het grondwater nooit zo laag worden en blijft de veengrond een slappe, zure en natte grond die vooral geschikt is voor gras. En laten koeien en weidevogels daar nou net van houden!

Kom meer te weten op de boerderij!

Heb je meer vragen over het land, de boerderij of de dieren, kom dan eens langs voor een rondleiding met je familie of vrienden. Hoeve Ackerdijk doet vaak mee met open dagen, je bent dan ook van harte welkom.

Kinderen onder de vier kunnen elke werkdag naar de koeien kijken. Neem daarvoor een kijkje op het kinderdagverblijf Hoeve Ackerdijk.