Onze biologische aanpak tegen ongedierte op de boerderij

Op onze boerderij maken gebruik van biologische ongediertebestrijding. Zo zorgen we ervoor dat het voedsel van de koeien ook daadwerkelijk door de koeien opgegeten kan worden. Daarnaast kunnen plaagdieren ziektes veroorzaken, wat we natuurlijk willen voorkomen.

We maken gebruik van een biologisch bestrijdingsplan van APC dat bestaat uit drie schillen rondom de boerderij.

Waarom biologische ongediertebestrijding?

Op een boerderij ligt altijd veel voer, wat ongedierte aantrekt. In de zomer werken we aan een voervoorraad voor de winter (hooi en kuilgras) en er liggen ook regelmatig biologische wortels, pompoenen of kroten op het erf. Dat voer trekt plaagdieren zoals ratten aan en die hebben we liever niet.

Plaagdieren eten een deel van het voer op. Als ze een gaatje in het plastic van het kuilgras maken, komt er lucht bij het kuilgras en is het geen goed wintervoer voor de koeien meer. Nog belangrijker is; plaagdieren kunnen ziektes voor de dieren en mensen overbrengen.

In de biologische landbouw werken we aan een gezond ecosysteem, daarom gebruiken we geen chemische bestrijdingsmiddelen. Als een knaagdier gedood is door gif en dan ergens blijft liggen, komt het gif in het ecosysteem terecht. Er zijn gelukkig natuurlijke én effectieve manieren om ongedierte van de boerderij te houden.

Biologische ongediertebestrijding op de boerderij

Stap 1 is het voorkomen van ongedierte, daarom houden we het erf van Hoeve Ackerdijk zo netjes mogelijk. Het voer wordt afgedekt en op vaste plekken gelegd, zodat het voer niet verspreid raakt.

Daarnaast maken we gebruik van een biologisch bestrijdingsplan van APC. Dit plan omvat verschillende maatregelen die roofvogels aantrekken, waardoor het aantal plaagdieren op een natuurlijke manier wordt verminderd.

APC maakt voor elk bedrijf een passend biologisch bestrijdingsplan. Zo ligt Hoeve Ackerdijk op een terp dat grotendeels omringd is door water. We weten dat ongedierte voornamelijk via land het erf opkomt, dus we richten ons vooral op het beschermen van deze toegangswegen.

Onze aanpak tegen ongedierte bestaat uit drie schillen die we rondom de boerderij creëren.

1. Buitenste schil

In de buitenste schil zaaien we verschillende soorten gras en kruiden. We kiezen grassoorten waar plaagdieren niet van houden, zoals helmgras. Ook zaaien we kruiden met geurtjes die plaagdieren afschrikken.

Bovendien trekken deze kruiden insecten aan, die op hun beurt weer een smakelijke maaltijd zijn voor vogels. Deze vogels trekken op hun beurt weer roofvogels aan die jagen op muizen en ratten.

2. Tweede schil

De tweede schil van ons bestrijdingsplan bestaat uit vogelkastjes. Deze bieden een veilig thuis aan natuurlijke vijanden van plaagdieren. De vogels schrikken ongedierte af en zorgen ervoor dat het aantal beperkt blijft, mochten ze langs de eerste schil weten te komen.

3. Binnenste schil

Als een rat of muis onverhoopt langs de eerste twee schillen komt, hebben we nog de laatste verdedigingslinie: geurkokers met aantrekkelijke geurtjes voor ongedierte. Deze kokers, samen met CO2-vallen, trekken ongedierte aan, vangen ze en brengen ze tot stilstand (met een hamer).

Wil je meer weten? Bekijk deze video waarin de mensen van APC zelf hun biologische bestrijdingsplan uitleggen.

Kom langs en ontdek het zelf!

Nu weet je waarom we vogelkastjes op de boerderij hebben en hoe we op een duurzame manier samenwerken met de natuur om ons voedsel voor de koeien te beschermen. We nodigen je uit om een bezoek te brengen aan onze boerderij en zelf te zien hoe we ons inzetten voor een gezonde en natuurlijke omgeving.

Koeien en nu ook kippen in onze wei

Met de kippenkar lopen er naast koeien, straks ook kippen in de wei. De kippen kunnen door de kar het hele jaar door vrij in de polder lopen, al hebben we het liefste dat ze achter de koeien aan scharrelen wat past bij een natuurlijke manier van boeren.

Waarom gaan koeien en kippen goed samen?

Begin oktober arriveerde de kippenkar 249, waarin 249 bruine leghennen gaan wonen. Daarmee worden we niet opeens een kippenboer. De kippen houden we erbij omdat het past in een duurzame en natuurlijke manier van boeren.

Als de koeien op een stuk land hebben gelopen, lopen ze het gras en de grond plat. Bovendien laten ze hier en daar wat koeienvlaaien achter. De kippen helpen met het opruimen van de poep en weer openmaken van de grond. Als de koeien op een stuk weiland hebben gelopen, mogen daarna de kippen vrij rondlopen in datzelfde weiland.

De kippen klauwen met hun poten tussen de koeienvlaaien naar insecten en verspreiden zo de mest over het land. De mest wordt zo beter wordt opgenomen door het gras. Bovendien klauwen en pikken de kippen graag in grond. Zo maken ze met hun poten de graszoden opener en kan het gras beter wortelen.

Het houden van de kippen in het land vinden we een mooie toevoeging aan onze manier van natuurlijk boeren.

Hoe ziet de kippenkar eruit?

De kippen gaan ’s avonds op stok in de kar, daar zijn ze veilig voor roofdieren. De mobiele kippenkar is gemaakt door WijKamp. De kar heeft zonnepanelen en is met de trekker te verplaatsen over de weilanden van de boerderij. Er is een mestband, om de kar makkelijker schoon te houden en een kleine loopband voor de eieren.

Koeien-en-kippen-samen-in-de-wei-door-kippenkar

Aan de buitenkant hangt nog een groot, uitklapbaar zonnedoek waardoor de kippen extra schaduw hebben en waar ze zich veilig onder kunnen voelen.

Op 9 oktober 2023 is de kippenkar geleverd. Een paar weken later komen de kippen en hopelijk voelen ze zich zó prettig tussen de koeien op Hoeve Ackerdijk dat ze in november de eerste eieren leggen. Volg ons op Instagram of Facebook om te zien wanneer de kippenkar door de kippen in gebruik wordt genomen.

Wil je de kippenkar of de kippen zien? Kom gerust eens bij ons kijken.

Vanaf half november liggen de eieren in onze boerderijwinkel. Je kunt dat prima combineren met een rondje langs de kalfjes en gelijk een blik op de kar in het land werpen. Liever nu al wat zien? Bekijk het account Albert Boersen, boer bij Herenboerderij de Vlinderstrik. Hij heeft een kippenkar en post regelmatig video’s van de kar en zijn kippen.

Hoe krijg je meer weidevogels in je land?

Met mozaïekbeheer, van binnen naar buiten maaien, slootkant-beheer en plas dras krijg je meer weidevogels in je land.

Mozaïekbeheer voor meer weidevogels

Mozaïekbeheer voor grasland is een manier om van de weilanden op Hoeve Ackerdijk een fijne plek te maken voor weidevogels. De weilanden worden op verschillende tijden in het jaar gemaaid, daardoor hebben sommige stukken weiland hoog gras en andere weer lager gras. 

Als je van bovenaf zou kijken, hebben de verschillende weilanden een andere kleur groen en lijkt het net een mozaïek. Door mozaïekbeheer krijg je meer weidevogels in je land.

Weidevogels houden van hoger gras

We maaien in fasen en laten de koeien in fasen op de weilanden grazen. Zo krijgen we variatie in de weilanden wat kuikens van weidevogels erg prettig vinden. Zo is er altijd wel een stukje weiland waar de kuikens zich veilig voelen of eten kunnen vinden. In lang gras zitten namelijk insecten en hier kunnen de kuikens zich verstoppen voor roofdieren.

Van binnen naar buiten maaien

Als er wordt gemaaid dan beginnen we zoveel mogelijk met maaien in het midden van het weiland. We maaien ook op een rustig tempo. Zo kunnen weidevogels altijd een verstop-plek vinden tijdens het maaien. Daarnaast maaien we om de nesten heen (even een paaltje erbij zetten zodat we dit niet vergeten) en laten we gras om het nest heen staan.

Slootkant beheer

Bij het maaien laten we ook het gras aan de randen van het weiland staan. Dat heet slootkant beheer. Bij deze slootkanten is er dan kans voor kruiden om te groeien, dat trekt insecten aan. Zo biedt een slootkant vol kruiden een feestmaal aan weidevogels.

Een plas in het weiland

In het vroeg voorjaar maken we op Hoeve Ackerdijk ook plas-dras. We zetten dan met onze pomp op zonne-collectoren een deel van het land onder water. De grutto is een vogel die hier erg van houdt en hiermee proberen we van ons weiland een fijne plek voor grutto’s te maken.

Komen kijken hoe we meer weidevogels in ons krijgen?

Wil je ook eens zien of er veel weidevogels in ons land zitten? Ga dan in het voorjaar met ons mee op weidevogel safari. Meld je hier aan om op de hoogte gehouden te worden van een nieuwe weidevogel safari.

19 juni 2021: Midden-Delfland Dag

Op 19 juni is het Midden-Delfland Dag 2021 en Hoeve Ackerdijk doet mee. Via de Midden-Delfland Vereniging kunt u gratis fiets- en wandelroutes vinden om het gebied op eigen tempo te verkennen. Er is op verschillende locaties een programma waarbij u zich kunt laten verassen door alles wat Midden-Delfland te bieden heeft. De toegang is gratis.

Hoeve Ackerdijk op de Midden-Delfland Dag

Op onze boerderij kun je op de Midden-Delfland dag verschillende (buiten)activiteiten doen. Je kunt een rondleiding doen of op eigen gelegenheid een rondje op het erf lopen. Er is een speurtocht voor kinderen en er zijn enkele weidevogel safari’s, zoals gezien op BinnensteBuiten. Het aantal deelnemers aan de vogelsafari is beperkt vanwege de ruimte op de kar.

Activiteiten en voorzieningen zijn onder voorbehoud vanwege corona. Veel activiteiten zijn buiten, maar neem voor de zekerheid een mondkapje mee. Je kunt parkeren bij Hoeve Ackerdijk.

Rondleiding op Hoeve Ackerdijk in Midden Delfland
Rondleiding in 2019

Andere activiteiten op 19 juni 2021

Hou rekening met elkaar

Doel is om iedereen te laten genieten van al het moois dat het Midden-Delflandgebied biedt. Ook in tijden met corona.

De activiteiten en horecavoorzieningen op diverse locaties zijn onder voorbehoud vanwege corona; mogelijk is het dragen van een mondkapje op sommige locaties verplicht.

Het volledige programma (incl. tijden, namen, adressen) komt online te staan en is ook te lezen in het zomernummer van de Midden-Delfkrant dat rond 12 juni uitkomt.

Waar is het Midden-Delfland gebied?

Het gebied Midden-Delfland is grofweg het gebied tussen (met te klok mee) Delft, Pijnacker-Nootdorp, Vlaardingen, Schiedam, Maassluis en Westland. Het is een uniek gebied vlak bij Den Haag, Rijswijk en Rotterdam.

Midden-Delfland gebied
Midden-Delfland gebied (bron: Midden-Delfland vereniging)

Midden-Delfland dag

De Midden-Delfland dag wordt georganiseerd door de Midden-Delfland vereniging. De vereniging heeft als doel om het Midden-Delfland gebied open en groen te houden. Ze maken zich sterk om het unieke landschap en de natuur te bewaken en bieden ondersteuning aan onder andere duurzame veehouderij, verantwoorde ‘stille’ recreatie en stad en platteland dichterbij elkaar te brengen. De Midden-Delfland Dag is daar een voorbeeld van.

Een andere dag van Midden-Delfland genieten?

Kun je niet op 19 juni of geniet je liever in een kleinere groep van Midden-Delfland en onze boerderij? Mail of bel voor een rondleiding of weide vogelsafari.

Wat doet een boer in de zomer?

In de zomer bereidt de boer zich voor op de winter en verzamelt deze eten voor de dieren. De boer maakt bijvoorbeeld hooi en kuilgras van het gras in het weiland. In de winter eten de koeien en schapen dit dan op. Hoe je kuilgras maakt, kun je hieronder lezen.

Een kuil maken in de zomer

Grappig genoeg is ‘de kuil’ of ‘inkuilen’ geen kuil, maar een berg. Een berg met gras. Het heet inkuilen of kuil, omdat het een manier van het conserveren van eten is. Net als een weckpot thuis. Hoe maak je nu zo’n kuil?

Hoe maak je een kuil?

Allereerst heb je droog gras nodig. Het gras wordt gemaaid (om de weidevogels heen natuurlijk) en over het weiland heen verspreid. Het gras wordt regelmatig omgedraaid (dat heet schudden) zodat het gras aan alle kanten goed droogt. 

Vervolgens wordt het gras in stroken gelegd. Die stroken heten wiersen en ook het ‘in stroken leggen’ heet wiersen. Die wiersen worden vervolgens ‘opgeraapt’ en op een berg gelegd.

Daarna wordt het gras platgereden met een grote zware trekker en komt er plastic overheen zodat de kuil goed is afgesloten. Zo komt er geen lucht bij. Dit is ook de reden waarom je nooit op een kuil mag spelen, er kunnen gaatjes in het plastic komen en dat is het eten voor de koeien niet meer goed. 

Plastic over de kuil leggen

Het plastic netjes over de kuil leggen is een precies werkje en wordt meestal de dag na het inkuilen (wiesen – oprapen – kuil maken) gedaan. Inkuilen is zwaar werk, en na een lange dag kun je beter de volgende dag uitgeslapen het precieze werk afmaken. De kuil is ’s nachts wel afgedekt, voor als het gaat regenen, maar wordt de volgende dag netjes afgedekt.

Om te zorgen dat er geen lucht of vocht via de onderkant in de kuil komt, worden de plukken gras aan de zijkant van de kuil weggehaald. Dan legt de boer zandzakken strak langs de kuil. Het plastic wat overblijft wordt naar binnengerold, zodat er geen vocht binnen in de kuil kan komen.

Het plastic wordt verder afgedekt met een steviger afdek-doek wat blijft liggen door er banden op te leggen. Dit beschermt het plastic tegen het weer, maar ook tegen kraaien die in het glinsterende zwarte plastic pikken. Omdat de boer zelf niet op de kuil kan komen om gaatjes in het plastic te voorkomen, kan die kiezen om de banden te gooien of op de kuil te rollen.

In de zomer werkt Hoeve Ackerdijk aan 3 kuilen

In één dag is een begin gemaakt met de kuil, maar dit is niet de uiteindelijke grootte van de kuil. Zodra het opnieuw zonnig weer is, wordt er opnieuw gras gemaaid, gedroogd en op de bestaande kuil gelegd.

Soms maken we meerdere kuilen, voordat er eentje “af” is. Zo krijgen de kuilen dezelfde samenstelling van jong gras (mei) en ouder gras (juni, augustus) en hebben ze dezelfde smaak en kwaliteit. Koeien houden namelijk van gewoonte, ook voor hun voer.

Wat doen boer Arie en boer Bas verder in de zomer?

Door Corona zijn er geen weidevogelsafari’s, open dagen of rondleidingen. Neem een kijkje op Facebook of schrijf je in voor de nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hoe maak je kruidenboter?

De Stad uit laat je zien hoe je zelf kruidenboter kunt maken, met ingrediënten uit de wei en melk van de koeien.

Ieder jaar komen Rotterdamse basisscholieren bij ons op bezoek om te kijken hoe het er op een boerderij aan toegaat.

Dit jaar kan dat vanwege de Coronamaatregelen helaas niet doorgaan, dus maakt de organisatie De Stad Uit onder andere bij ons filmpjes om die met scholieren te delen.

Zelf kruidenboter maken

In deze film zie je hoe je zelf (kruiden)boter kunt maken.

Zijn koeien slim?

Koeien zijn zeker slim en kunnen veel dingen leren. 

Ze leren bijvoorbeeld dat ze naar de melkput moeten om gemolken te worden of dat ze niet tegen schrikdraad moeten lopen om een schok te voorkomen. Koeien zijn kuddedieren en ze leren ook van elkaar. Kalfjes zetten we na een paar weken samen in een groot hok, zodat ze van elkaar kunnen leren hooi te eten.

Hoe slim zijn jullie koeien?

Op Hoeve Ackerdijk hebben we soms wat slimme koeien die uitvogelen dat ze bij het melken aan het touwtje boven hun kop moet trekken. Als de boer aan het touwtje trekt, krijgt de koe biks. Als de koe het zelf doet krijgt ze op die manier extra eten in haar voerbak. De boer is dan weer slim genoeg om dat touwtje dan zó op te hangen dat de koe er niet meer bij kan.

Als een van onze koeien heeft bedacht dat er een hek open staat – naar bijvoorbeeld een nieuwe wei met vers gras – dan volgt de rest (heel slim) snel. Heel snel. En dan krijg je ze niet zomaar weer terug op hun bedoelde weide.

Geheugen als een olifant

Koeien kunnen dingen heel goed onthouden. 

De koeien weten precies wanneer het lente is en ze weer naar buiten mogen. Ze zien de boer wat draadjes verzetten, het looppad vrijmaken en ze weten ‘We gaan naar buiten!’. Koeien kunnen maar 1x per jaar voor het allereerst naar buiten, dus dat hebben ze mooi een jaar (!) onthouden. 

Koeien onthouden ook plekken in het land (waar is de schaduw, waar groeit het lekkerste glas) en mensen. Het komt voor dat een van onze koeien naar de (hulp)boer loopt voor een aai over haar bol, als ze de boer ziet aankomen.

Dom imago

Als koeien net zo slim zijn als andere dieren, hoe kan het dan dat ze zo’n dom imago hebben? Dat weten wij niet, misschien komt het door de wat lome en logge uitstraling die koeien hebben of simpelweg dat er heel weinig mensen zijn die koeien kunstjes proberen te leren. 

Koeien zijn slim

Sommige koeien zijn héél slim

Zelf zien hoe slim koeien zijn? Bekijk dan deze video van Animals Australia waarin een paar hele slimme koeien de hoofdrol spelen. Koeien die zelf hun hok (en dat van anderen) openmaken, instructies opvolgen, zelf de kraan of pomp open krijgen om te gaan drinken. 

Slimme koeien zien?

Liever de koeien in het echt zien, met een uitleg van de boer erbij? Kom langs voor een rondleiding. Misschien kun je samen met de boer uitzoeken hoe slim de koeien zijn of de kippen testen op hun intelligentie.

Waarom staan koeien in de winter binnen?

Koeien staan in de winter in de stal. Niet omdat het te koud voor ze is, maar omdat er in het weiland geen gras meer groeit. De grond wordt kouder, en de zon schijnt minder krachtig, er groeit minder gras. Bovendien is het land te drassig, Hoeve Ackerdijk zit midden in een veenpolder. Koeien kunnen in een drassig land niet goed lopen.  Ze zouden daarnaast de graswortels vertrappen, waardoor er in de lente minder gras groeit om te eten. 

Koeien kunnen tegen de kou

Koeien gaan bijna altijd naar buiten, ze kunnen namelijk goed tegen regen en kou. Op een biologische boerderij willen we koeien zo lang mogelijk in de wei laten lopen. Net zoals we op het kinderdagverblijf de kinderen zo vaak mogelijk buiten willen laten spelen. Lekker met laarzen in de regen of met een dikke jas in de kou.

Dit jaar gingen de koeien 30 maart voor het eerst naar buiten en half november hebben we de melkkoeien binnen gezet.

Kinderen kunnen vanuit kdv de koeien binnen zien
Kinderen kijken vanuit kinderdagverblijf naar de koeien binnen

Ik kan de koeien zien!

Dat de koeien in de winter binnen staan, levert een voordeeltje op voor de kinderen op de kinderopvang Hoeve Ackerdijk. In de winter kunnen de kinderen vanuit het kinderdagverblijf naar de koeien kijken. De oude stalramen in het kinderdagverblijf zijn namelijk tot aan de grond verlengd met glas.

Een deel van de stalmuren van de koeien bestaat uit een doek waar je doorheen kunt kijken. Koeien hebben het niet snel koud, dus de stal hoeft niet volledig uit steen te bestaan.

Koeien hebben het graag een beetje fris (en niet te warm), want door hun vacht kunnen ze in een warme stal moeilijker hun warmte kwijt. Daarom scheren we alle koeien als ze op stal gaan in de winter. Met het doek kunnen de koeien zelfs binnen een frisse neus halen en naar de kinderen op het kinderdagverblijf kijken. 

Het 2019 van Hoeve Ackerdijk

Begin dit jaar maakten we voor Hoeve Ackerdijk een paar goede voornemens voor 2019. Of we stelden doelen, het is maar net hoe je het wilt noemen. We hebben 3 van de 4 doelen gehaald, aan 1 is hard gewerkt, maar we zijn nog niet gegroeid als zorgboerderij.

Voor Hoeve Ackerdijk wilden we de volgende dingen in 2019 bereiken.

  1. De boerderij vaker openstellen, bijvoorbeeld met extra open dagen, rondleidingen of weidevogelsafari’s.
  2. Van onze eigen biologische melk gaan we mooie kazen (en wellicht andere producten) maken en verkopen.
  3. De zorgtak van de boerderij willen we verder uitbreiden.
  4. Een nieuwe groep starten op Kinderopvang Hoeve Ackerdijk.
Foto bij voornemens jaar 2019 Hoeve Ackerdijk

De boerderij vaker opstellen

Dit is gelukt. Voor de vijfde keer deden we mee aan de Campina Open Dag en we hebben ook vaker weidevogelsafari’s gehouden. Verder hebben we meerdere groepen op visite gehad. We zouden graag nog meer (basisschool)klassen op de boerderij ontvangen.

Kaas van onze eigen biologische melk

Met wat vertraging is dit gelukt! Aan het einde van het jaar lag onze kaas in de winkel. Na wat experimenteren en proberen hebben we nu een goed recept. Helaas mislukten daarna enkele kazen die we niet goed genoeg vonden voor de verkoop. Gelukkig is er dankzij I-change nog een mooie bestemming voor deze kazen gevonden.

De zorgtak verder uitbreiden

We hebben veel contact gehad om extra cliënten een plek te kunnen bieden op onze boerderij. Dat is helaas nog niet gelukt. Wel hebben we hebben er 1 één hulpboer bij op donderdagmiddag. We hopen dat we op termijn voor een grotere groep mensen een fijne dagbesteding te kunnen bieden met de kalfjes, koeien, schapen en kippen.

Een nieuwe groep op KDV Hoeve Ackerdijk

We openden in september de vierde groep op het kinderdagverblijf en daar zijn we best trots op. Er is een goede bezetting op de groepen en het is een feestje om de kinderen en hun ouders op de boerderij te kunnen verwelkomen.

De vierde groep van KDV Hoeve Ackerdijk opende in 2019
De vierde groep van KDV Hoeve Ackerdijk opende in 2019